Luźne spekulacje o tym, że na Wschodzie jest łatwiej wierzyć, a myślenie Zachodu jest naznaczone błędną mentalną trudnością. Refleksja na temat słów Jezusa z ewangelii soboty II Tygodnia Okresu Wielkanocnego.

Jezus krocząc na Jeziorze Tyberiadzkim mówi słowa, które kilkakrotnie powtórzą się w janowej Ewangelii: "Ja Jestem", gr. Ego Eimi". Wielu teologów, uważa że, Jezus mówi o Sobie jako o Bogu, bo właśnie tak by brzmiało tłumaczenie znaczenia Tetragramu JHWH, Imienia objawionego Mojżeszowi. Sens słowa istnienie jest zbyt głęboki, abyśmy mogli to zrozumieć. Nie mniej próbujemy jako istoty obdarzone intelektem, ale wychodzi nam średnio.

U Etienne'a Gilsona znajdujemy takie ciekawe zdanie: "Teolog ten [Ryszard ze św. Wiktora] wysunął - stawiane przedtem nader rzadko - pytanie, jaki stosunek znaczeniowy zachodzi pomiędzy pojęciami pojęciami essentia i existentia". Essentia to rzecz jasna byt, istota. "Existere to sistere ex, przy czym sistere oznacza istotę, zas ex - pochodzenie. Jak powie później Aleksander z Hales, existere to ex alio sistere". Nazwa existere oznacza istotę w porządku pochodzenia. Krótko mówiąc Istota to po prostu coś o czym się mówi po prostu, że j e s t. Koniec i kropka. Existentia zaś zawiera coś jeszcze. Istnienie z relacją.

Spróbujmy to teraz odnieść do pewnej mentalności języków europejskich odnośnie istnienia Boga. We wszystkich wiodących językach współczesnej kultury europejskiej, gdy mówimy o zagadnieniu istnienia Absolutu opieramy się często o łaciński źródłosłow: existentia. Ang. Exist; Fr. Existe; Niem. Existiert. Możemy oczywiście użyć zamienników i stwierdzić: "There is a God", ale chyba jest to rzadziej czynione. Zachodnie języki są tym w pewien sposób naznaczone. Na wschodzie jest nieco inna mentalność. Tam Bóg po prostu j e s t. To słowo, które pochodzi od praindoeuropejskiego es (łacińskie est, greckie esti i sanskryt asti). My na Wschodzie, aby mówić o Bogu, nie mówimy o Jego istnieniu, tak jakby było ono zależne od czegoś większego. Dla nas Bóg po prostu j e s t.

Jeszcze jedna mała ciekawostka. Dzisiejsze jezusowe "Ego eimi" Ja Jestem, to część wstępu do wielkiego dialogu eucharystycznego. I te słowa o istnieniu mają pewien subtelny związek z eucharystią. Etymologia pierwszego członu greckiego wyrazu eucharystia czyli eu, oznacza dobro, dobrobyt wywodzi się od praindoeuropejskiego esu - su w sanskrycie i hu w j. awestyjskim. Słowo to 'eu' wyrosło oryginalnie od słowa 'es' oznaczającego bycie.

Wykorzystano:

E. Gilson, "Tomizm".
www.etymonline.com

Ks. Łukasz Sz.